بررسی علمی میل به دیده شدن در دنیای دیجیتال
چرا مردم عادی بدنبال شهرت در اینستاگرام هستند؟
سیب پال: حتی بدون استعداد خاص یا دستاوردی بزرگ، امروزه خیلی از افراد می توانند تنها با فعالیت در رسانه های اجتماعی به شهرت برسند؛ اما برمبنای نتایج یک مطالعه جدید، این میل به دیده شدن، تنها یک خواسته شخصی نیست و دلیلهای عمیق تری پشت آن وجود دارد.
به گزارش سیب پال به نقل از ایسنا، شهرت، دیگر یک پدیده نادر و ویژه افراد خاص نیست. در دنیای امروز، دیده شدن و معروف شدن، برای خیلی از مردم عادی هم تبدیل به یک خواسته یا حتی هدف شده است. رسانه های اجتماعی، خصوصاً اینستاگرام، این امکان را فراهم آورده اند که هر کسی بتواند خودرا به جمع هزاران یا میلیونها مخاطب عرضه نماید. دیگر لازم نیست کسی بازیگر، خواننده یا ورزشکار باشد تا به او توجه گردد. کافی است فردی صفحه ای جذاب در اینستاگرام راه بیندازد و با انتشار مداوم عکس ها، ویدیوها و داستان های زندگی روزمره، دنبال کننده جذب نماید.
آنچه موجب اهمیت این مساله شده، تغییراتی است که این روند در جامعه به وجود آورده است. از یک سو افراد می توانند آزادانه و بی نیاز از رسانه های رسمی، خودرا به دیگران معرفی کنند؛ اما از طرف دیگر، این میل عمومی به شهرت، گاه با فشار برای شبیه شدن، دیده شدن به هر قیمت، و مصرف گرایی همراه می شود. خیلی از کاربران با امید کسب درآمد، یافتن شغل و تحقق آرزوهایشان در زمانی کوتاه، وارد این رقابت می شوند. همین روند سبب شده تعدادی از پژوهشگران به این مساله توجه ویژه ای نشان دهند و تلاش کنند انگیزه ها و نتایج این نوع از شهرت را بررسی نمایند.
در همین زمینه، سمانه کوهستانی، پژوهشگر جامعه شناسی فرهنگی از دانشگاه گیلان، به همراه سه نفر از همکارانش، پژوهشی را انجام داده اند تا دلیلهای علاقه به مشهور شدن در اینستاگرام و نتایج آنرا بررسی نمایند. آنها در این مطالعه، بجای تمرکز بر سلبریتی های مشهور، سراغ کاربران عادی رفته اند؛ همان هایی که به امید دیده شدن و موفقیت سریع، در اینستاگرام فعال می باشند.
پژوهشگران این مطالعه، برای جمع آوری اطلاعات از روش کیفی بهره برده اند. آنها با ۲۰ نفر از کاربران اینستاگرام که به صورتی بدنبال شهرت در این فضا بودند، مصاحبه هایی انجام دادند. این گفت وگوها نیمه ساخت یافته بودند؛ یعنی چارچوبی کلی داشتند اما به افراد اجازه داده شد آزادانه نظرات و تجربه های خودرا بیان کنند. سپس پاسخ ها با روشی به نام تحلیل مضمون بررسی شدند تا موضوعات اصلی و فرعی از دل صحبت ها استخراج شود.
نتایج این گفت وگوها نشان دادند که بیشتر افراد، به دلیلهای اقتصادی بدنبال شهرت هستند. خیلی از آنها امیدوارند با مشهور شدن، درآمد کسب کنند یا مسیر شغلی شان را سریع تر طی کنند. به عبارتی، شهرت برایشان یک راه میان بُر به سوی موفقیت است. همین طور خیلی از شرکت کنندگان گفته اند که شهرت اینستاگرامی فرصتی است برای اینکه در جامعه دیده و شنیده شوند، خصوصاً در شرایطی که در فضای واقعی جامعه، امکان دیده شدن برایشان فراهم نیست.
اما این مسیر، پیامدهایی هم به همراه دارد. به مرور، نوعی یک دست شدن سلیقه ها به وجود می آید. میکروسلبریتی ها یعنی همین افراد معمولی ای که در رسانه های اجتماعی معروف شده اند، بوسیله تکرار سبک زندگی خاص، سلیقه و معیارهای مصرفی خودرا به دیگران تحمیل می کنند. به این ترتیب، نوعی فشار برای شبیه شدن ایجاد می شود. همچنین، این فضا موجب می شود افراد بیشتر به نمایش زندگی، مصرف کالاها و رقابت ظاهری توجه نمایند تا معنا و کیفیت زندگی واقعی.
اطلاعات تکمیلی این پژوهش که نتایج آن در فصلنامه‌ی «تحقیقات فرهنگی ایران» وابسته به پژوهشگاه مطالعات فرهنگی، اجتماعی و تمدنی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و همین طور انجمن مطالعات فرهنگی انتشار یافته اند، نشان می دهند که شرایط سخت اقتصادی و اجتماعی، از عوامل اصلی گرایش افراد به شهرت اینستاگرامی هستند. خیلی از کاربران این فضا، در دنیای واقعی امکان پیشرفت یا حتی بیان خودرا ندارند. آنها اینستاگرام را جایی می دانند که می توانند بدون سانسور، خودرا نشان دهند و امیدی تازه برای تحقق خواسته هایشان پیدا کنند. درعین حال، این فضا گاهی موجب تقویت کلیشه ها، یا حتی نمایش ناهنجاری هایی می شود که در فضای واقعی جامعه با آنها برخورد می شود.
به طور کلی، محققان تاکید کرده اند که تمایل به شهرت، ذاتاً بد نیست؛ اما مهم آنست که افراد با چه هدفی بدنبال آن می روند و چه تأثیری بر جامعه می گذارند. رسانه های اجتماعی، بااینکه فرصت هایی را برای ابراز وجود و شکستن محدودیت ها فراهم آورده اند، اما در عین حال، ممکنست موجب تغییرات نگران کننده ای در ارزش ها و هنجارهای اجتماعی شوند.
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
جدیدترین مطالب مرتبط در سیب پال
نظرات بینندگان سیب پال در مورد این مطلب