نگاهی به نخستین اقدام مالی مجلس مشروطه
به گزارش سیب پال، پادشاه قاجار در سخت ترین دوران اقتصادی ایران و در آستانه انقلاب مشروطه ۸۸۰ هزار تومان حقوق نقدی دریافت می کرد.
زهرا علی اکبری- یکی از مهم ترین دستاوردهای نهضت مشروطه یا به عبارتی انقلاب مشروطه، کوشش برای ایجاد نظم و نظام مالی تلقی می شود.
به گواه محققان و مورخان نخستین کمیسیونی که در مجلس اول مشروطه تشکیل شد، کمیسیون مالیه بود که اتفاقا تاسیس آن در آشفته بازار وضعیت اقتصادی ایران، اعتبار مضاعفی را برای مجلس پدید آورد.
به هر روی تا قبل از مشروطه در ایران، هیچ نظارتی بر بودجه وجود نداشت، شاه سایه ی خدا بر زمین بود و خزانه و مملکت، متعلق به وی. در این فضا اما مشروطه پیروز شده بود و مردمی که انتظار آبادی و بهداشت و عمران را از حکومت نداشتند، درک میکردند که لازم است چنین اقدماتی صورت گیرد و می توانند حقوقی متفاوت از رعیت را دارا باشند.
بیشتر بخوانید:
عکس تاریخی و عبرت آموز از ۳ شاه تبعیدی ایران در یک قاب
تلاش عجیب پادشاه برای دعوا انداختن بین یک زن و شوهر /بامزه بودند /اگر زن او خوشگل بود ما به او حسادت می بردیم
ذوق زدگی ناصرالدین شاه از دیدن کازینو برای نخستین بار؛ حقیقتا راحتگاه غریبی است، همه چیز در اینجا هست.
کسری بودجه؛ این درد مزمن اقتصاد ایران اتفاقا آن روزها هم اقتصاد ایران را درگیر بحرانی جدی کرده بود به صورتی که در نخستین روزهای شکل گیری مجلس مشروطه، نمایندگان با مشکل مزمن دیرینه کسری بودجه مواجه گشتند و بنظر می رسید مشروطه خواهانی که خواهان انتظام بخشی مالیه عمومی بودند تدبیری برای کسری بودجه بیاندیشند.
در این دوره زمانی ایران درامد نفتی نداشت و به صورت کلی مالیات بود که اقتصاد نیمه جان شکور را می چرخاند. فقر فراگیر و بحران عمومی اقتصاد در کنار ناتوانی حکومت وقت از اداره ی اقتصاد و ایجاد آبادانی نارضایتی جدی را رقم زده بود.
بررسی ها نشان داده است از مهم ترین اقلامی که در سیاهه ی مخارج دولت در آن روزگار درج بود، حقوق و مستمری افردی بود که پرداخت آنرا دولت بر عهده داشت و اتفاقا به قدری زیاد بود که یک تنه بودجه دولت را به کسری گرفتار کرده بود.
البته باید توجه داشت بدنه ی حقوق بگیر ایران را دستگاه اداری مشخصی تشکیل نمی داد و این شاهزادگان و وزرا و... بودند که در غیاب قوانین مشخص، دریافتی هنگفتی از خزانه داشتند.
مجلس مشروطه در صدد برامد وضعیت را دستخوش تغییر کند ازاین رو برای تعیین سازوکاری برای مقرری های بی حساب و کتاب، نخست به سراغ محمدعلی شاه رفت و محدوده مالی و مقری سالانه ی او را معادل یک کرور تومان یا به عبارتی برابر با پانصد هزار تومان مشخص کرد. البته وی پنج هزار خروار کاه برای ولیعهد و بیوتات سلطنتی هم همراه با این وجه نقد دریافت می کرد.
برای درک میزان حقوق دریافتی شاه بعد از کاهش میزان آن باید بدانید که این ملبغ نقدی و غیرنقدی در واقع یک پانزدهم همه ی عایدات کشور بود.
پیش از اقدام مجلس مشروطه، محمدعلی شاه ۸۸۰ هزار تومان نقدی و پنج هزار خروار غله دریافت می کرد. اعجاب انگیز آنکه محمدعلی شاه با شنیدن تصمیم مجلس برای کسر ۳۸۰ هزار تومان از حقوقش، بی نهایت دلتنگ شد و به رئیس مجلس گلایه نمود که از گرسنگی خواهد مرد.
در تدوین مطالب این نوشتار از کتاب مواجه ی مجلس شورای ملی و ساختار کهن قدرت و همینطور کتاب حیات یحیی استفاده شده است.
۲۲۳۲۲۳
منبع: sibpal.ir
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
جدیدترین مطالب مرتبط در سیب پال
نظرات بینندگان سیب پال در مورد این مطلب