به گزارش روز دوشنبه خبرنگار اقتصادی ایرنا، درگاه اینترنتی معاملات ارزی در سیستم بانكی ایران با هدف تعمیق معاملات ارزی در بازار بین بانكی ارز، افزایش كارایی و سرعت تامین مالی، تولید ثبات در بازار ارز كشور هفتم آبان ماه جاری به بهره برداری رسید.
با اجرای این سامانه، بانك های كشور می توانند در «سامانه معاملات الكترونیكی (ETS)» یا «رویترز داخلی» نسبت به انجام معاملات ارزی طی روزهای كاری بانكی با یكدیگر و با بانك مركزی اقدام كنند.
«صمد كریمی» روز دوشنبه در گفت و گو با خبرنگار اقتصادی ایرنا، درباره خصوصیت های این سامانه و دستاوردهای آن برای مدیریت نظام ارزی كشور تصریح كرد: این سامانه با هدف اجرایی كردن شرح خدمات پروژه تولید «درگاه اینترنتی معاملات ارزی در سیستم بانكی ایران»، با هدف تعمیق معاملات ارزی در بازار بین بانكی ارز، افزایش كارایی معاملات ارزی و سرعت عملیات ارزی در تأمین مالی تجارت و پروژه ها و ارتقای خزانه اطلاعاتی از معاملات ارزی در بازار بین بانكی ارز كشور افتتاح شد.
وی تصریح كرد: بانك ها با عملیاتی شدن رسمی معاملات در سامانه مزبور می توانند نسبت به تامین كسری منابع ارزی خود از این بازار اقدام كنند؛ به طور مثال بانك های كشور با وضعیت ارزی مثبت، می توانند به سرعت در این بازار، وضعیت خویش را تعدیل كرده و ریسك بازار (ارز) خویش را مدیریت كنند.
وی با اشاره به اینكه در چارچوب سامانه مزبور مدیریت بهتر ریسك نقدینگی هم امكان پذیر است، تصریح كرد: این بازار همینطور این امكان را فراهم می كند كه صادركنندگان كالا و خدمات، سرمایه گذاران خارجی و اشخاص حقیقی و حقوقی فعال در بخش واقعی و مالی اقتصاد دارای دارایی ارزی بتوانند با استفاده از بانك های عامل (كارگزار ارزی) منابع ارزی خویش را در بازار بین بانكی ارز به نرخ بازار (آزاد) به فروش رسانده و تبدیل به ریال كنند.
** یكسان سازی ارز سرعت می گیرد
خبرنگار ایرنا سوال كرد: گفته شده كه راه اندازی این سامانه مقدمه ای برای حركت به سمت نظام شناور مدیریت شده و یكسان سازی نرخ ارز است؛ این سامانه چه قابلیت هایی را در اختیار مدیران ارزی كشور قرار می دهد تا بتوان یكسان سازی ارز را اجرایی كرد.
مدیر اداره صادرات بانك مركزی در پاسخ اظهار داشت: راه اندازی «سامانه معاملات الكترونیكی ارز» فرآیندهای یكسان سازی را تسریع می كند و بستری برای تحقق هدف مزبور به حساب می آید.
وی خاطرنشان كرد: با عنایت به تدریجی بودن سیاست یكسان سازی نرخ ارز، در این راستا بانك مركزی اقدامات لازم را انجام داده است كه می توان به ابلاغ «دستورالعمل و ضوابط اجرایی خرید و فروش ارز به نرخ بازار (آزاد)» در مردادماه سال 1395 اشاره كرد.
كریمی اظهار داشت: بدیهی است یكی از اقدامات تكمیلی در این راستا، راه اندازی «سامانه معاملات الكترونیكی ارز» در قالب پروژه موصوف است كه دستیابی به اهداف بانك مركزی جهت یكسان سازی نرخ ارز را تسریع می كند. به طور كلی این سامانه با تعمیق معاملات نقد در بازار بین بانكی ارز و هدایت عملیات ارزی به سیستم بانكی كشور یكی از ابزارهای تحقق هدف یكسان سازی نرخ ارز است.
** شرح وظایف سامانه معاملات الكترونیكی ارز
كریمی درباره شرح وظایف این سامانه الكترونیكی ارزی به ایرنا توضیح داد: سامانه معاملات الكترونیكی ارز (ETS) در گام نخست، معاملات ارز به ریال، ارز به ارز، خرید و فروش ارز صادركنندگان غیر نفتی، سرمایه گذاران و شركت های خارجی، حراج ارز را دنبال می كند.
وی تصریح كرد: البته در فازهای بعدی در صورت یكسان سازی نرخ ارز معاملات *فوروارد، * آپشن و *سوآپ ارزی هم در آن انجام خواهد پذیرفت، اما در ابتدا باید معاملات نقد در بازار مزبور تقویت و تعمیق شود.
مدیر اداره صادرات بانك مركزی اظهار داشت: در هر دو حالت تامین نقدینگی ارزی بانك های عضو بازار بین بانكی ارز به نحو بهتری انجام خواهد پذیرفت. یكی از مزایای این سامانه این است كه بانك ها نقش كارگزار را جهت خرید ارز صادركنندگان، سرمایه گذاران خارجی و شركت ها خواهند داشت، به طوری كه بانك ها حساب های كارگزاری خویش را به صادركنندگان معرفی كرده و صادركنندگان هم ارز را به حساب های فوق الذكر واریز می كنند، متعاقباً بانك ها نسبت به فروش ارز آنان در بازار بین بانكی ارز اقدام می كنند.
كریمی ادامه داد: همینطور اگر بانك ها در این بازار منابع ریالی كافی برای خرید ارز نداشته باشند، می توانند ارز را به بانك مركزی بفروشند. به عبارت دیگر مكانیزم مزبور، تأمین مالی ریالی را برای بنگاه های اقتصادی در ایران تسهیل كرده و عملیات ارزی صادركنندگان را به سیستم بانكی هدایت می كند و به علت ریسك های مالی و غیر مالی پایین تر در مقایسه با شبكه صرافی های مجاز و همینطور كشف قیمت، انگیزه بیشتری را به فعالان اقتصادی جهت انجام عملیات خود در این سیستم می دهد.
**تقویت فعالیت های ارزی بانك ها
مدیر اداره صادرات بانك مركزی درباره تقویت حضور بانك ها در نظام ارزی كشور و بازگرداندن امور تجاری از شبكه صرافی ها به نظام بانكی با بهره گیری از این سامانه تصریح كرد: باتوجه به خصوصیت هایی كه در این سامانه پیش بینی شده است، بانك های كشور با استفاده از آن و در تعامل با بانك مركزی می توانند نسبت به مدیریت بهینه منابع و مصارف ارزی خود اقدام كنند.
وی تصریح كرد: به عبارت دیگر حضور بانك ها در این بازار به تعمیق بازار مزبور و انجام معاملات ارزی در اتاق معاملات الكترونیكی (ETS) با سرعت بالاتر و مدیریت بهینه منابع و مصارف ارزی كشور منجر خواهد شد.
گفتنی است* اپشن قراردادی است قانونی بین یك خریدار و یك فروشنده به نحوی كه خریدار Option، حق خرید یا فروش یك دارایی مشخص را در یك قیمت توافقی و تا یك زمان معین، از فروشنده خریداری كرده و مبلغی برای در اختیار داشتن این حق تا آن زمان می پردازد. این یك قرارداد الزامی برای فروشنده ولی یك اختیار و نه اجبار برای خریدار Option است.
*فوروارد یا قراردادهای فورواردی به قراردادهایی گفته می گردد كه در چهارچوب آن یك ارز با ارز دیگری با نرخ و زمان از قبل تعیین شده، عوض می گردد. نرخ در زمان بستن قرارداد مشخص می گردد و معمولا برابر است با نرخ كنونی دارایی، با این حال زمان قرارداد ممكن است اصلا مشخص نشود، در این صورت این نوع قراردادها را قراداد فوروارد با تاریخ باز می نامند. دارایی و یا مبحث قرارداد با موافقت طرفین می تواند نه تنها ارز باشد، بلكه می تواند اوراق قرضه، كالا، سهام و یا دیگر دارایی های تجاری باشد. اگر در چهارچوب قرارداد تحویل و پرداخت كامل دارایی در نظر گرفته شده باشد، قرارداد، فوروارد تحویلی(DF) نامیده می گردد. اگر فقط محاسبات از قبل مشخص شده اند، این نوع قرارداد محاسباتی و بدون تحولی نامیده می گردد (NDF).
*سوآپ در لغت به معنای معامله پایاپای (ارز)، معاوضه، عوض كردن، مبادله كردن، بیرون كردن، جانشین كردن و اخراج كردن آمده و در اصطلاح، توافقی بین دو شركت برای معاوضه جریان نقدی در آینده (با دو نوع پرداخت متفاوت از بدهی یا دارایی) است. قرارداد فوق تاریخ پرداخت و چگونگی محاسبه جریانات نقدی را كه باید پرداخت شود مشخص می كند.